Çargâh Makamı

Çargâh makamı dizisi Batı müziği bakımından tamâmen Do majör dizisidir.a-Durağı: Çârgâh veya Kaba Çârgâh perdesi’dir .

b-Seyri:Çıkıcı veyâ çıkıcı-inici olarak kullanılmıştır.

c-Dizisi: Çârgâh veya Kaba Çârgâh perdesi üzerindeki bir Çârgâh beşlisi’ne 5.derece üzerinde bir Çargâh dörtlüsü’nün eklenmesinden meydana gelmiştir.

Veya; Yerinde bir Çargâh Beşlisine, Gerdaniye perdesi üzerinde bir Çargâh Dörtlüsünün ilâvesiyle meydana gelir.

d-Güçlüsü: Râst veya Gerdâniye perdesidir.

e-Donanım: Çargâh dizisi, doğal bir dizidir. Donanıma hiçbir işaret konulmaz.

f-Perdelerin Türk Mûsikisi’ndeki isimleri: Eğer dizi Çargâh perdesi üzerinde ise Çargâh, Nevâ, Hüseyni, Acem, Gerdâniye, Muhayyer, Tiz Bûselik, Tiz Çargâh’dır.

Eğer dizi Kaba Çargâh perdesi üzerinde ise Kaba Çargâh, Yegâh, Hüseyni Aşirân, Acem Aşirân, Râst, Dügâh, Bûselik, Çargâh’tır.

g-Yeden’i: Bûselik veya Kaba Bûselik perdesidir.

h-Dizinin seyri: Çargâh makamı çıkıcı bir diziye sahip olduğundan seyre genellikler Durak sesi civarından başlanır. Çargâh Beşlisinin seslerinde dolaşılır Makamın güçlüsü Gerdaniye perdesinde kalış yapılır.

Güçlü üzerinde bulunan Çargâh Dörtlüsünün seslerine geçilerek Tiz Durağa kadar çıkılır. Tekrar Güçlü perdesine inilerek asma karar gösterilir. Yerinde Çargâh Beşlisinin sesleri kullanılarak Çargâh perdesinde karar verilir.

ı-Makamın özelliği: Ağır yapılı bir makam olduğunda fazla işlenmemiştir. Ancak genellikle bu makamda yapılan eserlere dikkât edilecek olursa, seyir esnasında sık sık Hicaz ve Nikriz geçkileri yapıldığı görülür.

Çargâh Makamının seyri