Zirgüleli Hicaz Makamı

a-Durağı: Dügâh perdesidir.

b-Seyri: İnici-çıkıcıdır.

c-Dizisi: Yerinde Hicaz beşlisine Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir.
d-Güçlüsü: Hüseyni perdesidir.

e-Yeden’i: 2.çizgideki bakiye diyezli sol Nim Zirgüle perdesidir.

f-Donanımı: Si için bakiye bemolü, fa için koma diyezi, do ve sol için bakiye diyezi donanıma yazılır (Fa ve sol diyezler bâzen ihmâl edilmiştir).

g-Asma Karar Perdeleri: Diğer Hicaz çeşitlerinde olduğu gibi Rast’ta Nikriz’li, Nim Hicaz ve Dik Kürdi perdelerinde çeşnisiz asma kararlar yapılabilir. Ayrıca Hüseyni’de Hicaz çeşnisi olduğuna göre Nevâ perdesinde Nikriz çeşnili asma karar yapılabilir. Bunlardan başka diğer Hicaz ailesindeki makamlarda olduğu gibi, ailenin diğer makamlarında da geçkiler yapılır. Onları yarım kararları bu makamda asma karar perdesi olur. Bunlar: Nevâ’da Bûselik’li ve Rast’lı, Hüseyni’de Uşşak’lı asma kararlardır .

h-Perdelerin T.M.deki isimleri: Dügâh, Dik Kürdi, Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Dik Acem, Nim Şehnâz, Muhayyer’dir.

ı-Makamın özelliği: Zirgüleli Hicaz makamının donanımına sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazılır. Bu makamın dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz Beşlisi ve Hüseyni’de Hicaz Dörtlüsü denir. Hüseyni’de Hicaz Dörtlüsünde olması gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanıma yazılma, ancak seyir yapılırken yeri geldiğinde bu işaretler kullanılır.. Bu makam Hicaz Ailesi içinde en az kullanılmış olanıdır.Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Bûselik Beşlisi halinde genişleme yapar.

i-Dizinin seyri:Zirgüleli Hicaz makamı, fazla işlenmemiş bir makamdır. Yapısının özellikle yeden perdesinin değişik olamasından dolayı Hicaz makamlarından farklıdır.
Seyre orta seslerden başlanarak, karışık olarak dolaşılır. Güçlü olan Hüseyni perdesinde gösterilir.Dizinin üst tarafında bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde (veya diğer Hicaz Dizilerinin üst tarafında bulunan seslerde) dolaşılır.
Tekrar güçlü perdesinde kalış gösterilerek, Hicaz Beşlisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zirgüle perdesi de belirtilerek Dügâh perdesinde karar verilir.