Râhatü’l Ervâh Makamı

c-Dizisi: Hicaz ailesini meydana getiren makamlardan Zirgüle’li hicaz hâriç Hümâyûn, Hicaz, Uzzal dizilerine Irak perdesindeki Segâh dörtlüsünün veya Irak makamı dizisinin bir kısmının ilâvesinden meydana gelmiştir.

d-Güçlüsü: Giriş seyrinde hakim olan makam Hicaz ailesi makamlarıdır. Bu sebeple Râhatü’l-Ervâh makamının güçlüsü de Hicaz ailesinin güçlüleridir. Bunlardan Hümâyûn ve Hicaz makamları kullanılıyorsa güçlü Nevâ, Uzzal makamı kullanılıyorsa güçlü Hüseyni perdesidir. Daha doğrusu hangi tür Hicaz makamı kullanılıyorsa onun güçlüsü Râhatü’l-Ervâh makamının da güçlüsü olur. Bununla beraber Nevâ perdesi daha genel bir güçlü kişiliği taşır. Çünkü Hicaz makamı daha çok tercih edilir.

e-Asma Karar Perdeleri: Hicaz ailesinin meydana getiren makamlardaki asma kararlar bu makamda da aynen kullanılır. Nevâ ve Hüseyni perdelerinde güçlülük görevi dışında asma kararlar yapılabilir. Nevâ’da Rast veya Bûselik çeşnili, Hüseyni’de Uşşak çeşnili asma karar yapmak mümkündür. Esâsen bu perdelerden biri güçlü olarak kullanıldığında, kullanılan Hicaz türüne göre bu çeşnilerden biri ile yarım karar yapılır. Zâten Hicaz ailesinin meydana getiren makamlar birbirlerine geçkiler yaparlar ve birinin güçlüsü diğerinin asma karar perdesi olur. Bunun dışında Nim Hicaz ve Dik Kürdi perdelerinde çeşnisiz, Dügâh perdesinde Hicaz çeşnili ve Rast perdesinde Nikriz çeşnili asma kararlar yapılabilir. Yerindeki Hicaz çeşnisinden sonra Segâh perdesini kullanmadan Irak perdesine düşülürse Irak perdesinde Hüzzam çeşnisiyle bir asma karar yapılmış olur. Fakat karar esnâsında Irak perdesindeki Segâh dörtlüsünü iyi belirtmek gerekir. Bunun için de Hicaz’lı asma karardan sonra Dik Kürdi perdesi atılıp mutlaka Segâh perdesi kazanılmalıdır.

f-Donanımı: Si için bakiye bemolü, fa ve do için bakiye diyezi donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

g-Perdelerin T.M.deki isimleri: Irak, Rast, Dügâh, Segâh veya Dik Kürdi, Çargâh veya Nim Hicaz, Nevâ, Hüseyni, Eviç veya Acem,Gerdâniye, Muhayyer’dir.

h-Yeden’i: 1.çizgideki bakiye diyezli mi Acem Aşirân perdesidir.

ı-Genişlemesi: Râhatü’l-Ervâh makamı ağırbaşlı bir makamdır. Bu sebeple ayrıca genişletilmemiştir. Fakat çok gerekirse Hicaz veya Irak makamları gibi bir-iki seslik bir genişleme yapılabilir.

i-Seyir: Hicaz ailesi makamlarından Zirgüle’li Hicaz hariç herhangi biriyle genellikle güçlü Nevâ veya Hüseyni perdeleri civârından seyre başlanır. Aynen Hicaz ailesinde olduğu gibi Hümâyûn, Hicaz, Uzzal dizi ve çeşnilerinde karışık gezinilir. Kullanılan Hicaz türüne göre Nevâ veya Hüseyni perdesinde yarım karar yapılır. Bu arada gerekli yerlerde gereken asma kararlar da gösterilir. Nihâyet yine karışık gezinilip Irak dizisine veya Irak perdesindeki Segâh dörtlüsüne geçilip Irak perdesinde Segâh çeşnisiyle yedenli tam karar yapılır.