Tarz-ı Cedid Makamı

Tarz-ı Cedid Makamı

a-Durağı: Acem Aşirân perdesidir.

b-Seyri: İnici veya inici-çıkıcı olarak kullanmıştır.

c-Dizisi: Nevâ perdesindeki Bûselik dizisine, yine Nevâ perdesindeki Rast dizisinin; Rast perdesindeki Nihavend (Bûselik) veya Nev’eser dizisinin ve Acem Aşirân perdesinde (yerinde) Acem Aşirân dizisinin yani Acem Aşirân perdesinde Çargâh dizisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

g-Güçlüsü: Nevâ perdesidir. Bu perdede Bûselik veya Rast çeşnisiyle makamın yarım kararı yapılır.

e-Asma Karar Perdeleri: Nevâ perdesinde Bûselik’li veya Rast’lı yarım karardan başka, yine bu perdede Hicaz ve Kürdi çeşnisiyle asma karar yapılabilir. Bu Hicaz’lı asma karar Nihavend veya Nev’eser makamları gereğidir. Yine Nihavend makamı gereği olarak Çargâh’da Bûselik ve Nikriz’li, Kürdi perdesinde Çargâh’lı; Dügâh perdesinde Kürdi’li veya Hicaz’lı, Rast perdesinde Bûselik’li veya Nev’eser makamı gereği Nikriz’li asma kararlar yapılabilir. Bunların dışında Acem Aşirân dizisine geçildiğinde, Çargâh dizisinde Çargâh çeşnili asma karar yapılır. Gerekirse Acem Aşirân makamının diğer asma kararları da kullanılabilir.

f-Donanımı: Si için küçük mücenneb bemolü donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

g-Perdelerin T.M.deki isimleri: Nevâ’da Bûselik dizisi; Nevâ, Hüseyni, Acem, Gerdâniye, Muhayyer, Tiz Dik Kürdi, Tiz Nim Hicaz, Tiz Nevâ. Nevâ’da Rast dizisi; Nevâ, Hüseyni, Eviç, Gerdâniye, Muhayyer, Tiz Bûselik, Tiz Nim Hicaz, Tiz Nevâ. Rast’ta Bûselik (Nihavend) veya Nev’eser dizisi: Rast, Dügâh, Kürdi veya Dik Kürdi, Çargâh veya Nim Hicaz, Nevâ, Hisar, Eviç, Gerdaniye, Acem Aşirân’da Çargâh (Acem Aşirân) dizisi; Acem Aşiran, Rast, Dügâh, Kürdi, Çargâh, Nevâ, Hüseyni, Acem’dir.

h-Yeden’i: 1.çizgideki mi Hüseyni Aşirân perdesidir.

ı-Genişlemesi: Tarz-ı Cedid makamı, yapısı gereği, oldukça geniş bir seyir alanına sahip ve çok dizili bir makam olduğu için, ayrıca genişletilmemiştir.

i-Seyir: Nevâ perdesindeki Bûselik veya Rast dizilerinden biri ile Nevâ perdesi civârından seyre başlanır. Sözü geçen iki dizide karışık gezinildikten sonra, güçlü Nevâ perdesinde Bûselik veya Rast çeşnisiyle yarım karar yapılır. Sonra Nihavend ve Nev’eser dizilerine geçilir ve gereken asma kararlarla bu dizilerin özellikleri belirtilerek gezinilir. Nihâyet yerindeki Acem Aşirân dizisine geçilir ve bu dizinin de özellikleri asma kararlarla gösterildikten sonra Acem Aşirân perdesinde Çargâh çeşnisiyle tam karar yapılır.