Hafız Yusuf Efendi (1857-1925)

Hâfız Yusuf Efendi 1857 yılında, o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde bulunan Girit adasının Hanya şehrinde doğdu. Babasının adı Ahmed’dir. Küçük yaşında ailesi ile birlikte İstanbul’a geldi. Müşir Şakir Paşa’nın himayesinde öğrenimini tamamladı. Paşanın konağında yapılan mûsiki toplantılarında bulunarak mûsiki zevkini ve mûsiki anlayışını geliştirdi. Konağa devam eden ünlü sanatkârlardan bu sanatın inceliklerini öğrendi. Bu konuda belli bir hocası olmamakla birlikte gerek bu toplantılarda, gerekse devam ettiği meşkhânelerde mûsikimizin gelenek ve kaideleri hakkında teknik bilgiler elde etti.

Trabzon defterdarı Şefik Bey’in daveti üzerine bir ara Trabzon’a gitti ve orada çalıştı. O sıralarda Şehremini (belediye başkanı) Rıdvan Paşa’nın isteği ile geri İstanbul’a döndü; Fatih Belediyesi “Tahrirat Kâtibi” oldu. Bildiği eserlerin çokluğu ile ünlü olan Hâfız Yusuf Efendi yaşadığı sürece hâfız, hanende ve mevlidhan olarak tanındı. Çok öğrenci yetiştirmiştir. Bazı okullarda fahri mûsiki öğretmenliği yaptı. En tanınmış öğrencileri Lemi Atlı ile Münir Nureddin Selçuk’tur.

Enderûn’dan yetişmekle birlikte bir süre burada çalıştığı için Enderûni, uzun süre Kadıköyü’nde oturduğu için “Kadıköylü” sıfatları ile tanınırdı. “Şark Mûsiki Cemiyeti”nde Ali Rıfat Çağatay’la birlikte yıllarca öğretmenlik yaptı. Vezneciler’de, Zeynep Hanım Konağı’nın karşısında küçük bir tütüncü dükkânı çalıştırdı. Bunun için “Attar” da denmiştir. 1925 yılında Haydarpaşa Nümûne Hastahanesi’nde öldü ve Karacaahmed mezarlığına defnedildi.

Hâfız Yusuf Efendi XX.yüzyıl içinde yetişmiş ve yaşamış bestekârlar arasında dikkat çekici bir simadır. İyi bir mûsiki öğrenimi görmemesine rağmen, Hacı Ârif Bey’le başlayan şarkı geleneği içinde güzel eserler veren ve kaidelere bağlı olan halkalardan biridir. Şarkılarının içinde güzel olanları çoğunluktadır. Marş bestelemeyi de denemiştir. Bilinen eserleri elliye yakındır.

Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.

Acemaşiran Vatan Marşı

Hicaz-Ateş-i aşkın hârâb etdi dil-i nalânımı

Hicaz-Bakın bâd-ı  semûm olmuş ecel

Hicaz-İşte beşer mislin var mı

Hicaz-Milk-i cihan sultânı Abdülkâdir Geylâni

Hicaz-Sabâ gönlüm perişandır

Hicaz-Sevdâyı ruhum aşk eline son seferimdir

Hüseyni-Bi-kes ü bi-vâyeyim kıldın beni âvâre

Hüseyni-Saçın büklümleri gönül bağıdır

Hüseyni-Tacir Kızı

Hüzzam-Nice bir hasret ile rûz u şeb efgân edeyim

Hüzzam-Sitem bihudedir baht-ı zebûna

Karcığar-Ah efendim dinle gel şu nalev-ü feryadımı

Karcığar-Sensin ey mihrim bu âlemde mahabbet rehberi

Kürdilihicazkâr-Kaldı yollarda bu şeb âşıkımın dideleri

Kürdilihicazkâr-Şöhret-i hüsnünle âlem dem-güzâr

Mâhûr-Bugünlerde seni görsek

Rast-Âsûde fikrim âvârelendi

Sûzinâk-Nedir bu cevr ü tegafül zaman zaman güzelim

Sûzinâk-Neş’eyâb etmekte hüznü kalbi nâşâdım seni