Bûselik Aşirân Makamı

c-Dizisi: İki şekilde kullanılmıştır.

I-Hüseyni perdesindeki bir Hüseyni beşlisine yerinde (Dügâh’da) bir Bûselik beşlisinin ve Hüseyni Aşirân perdesinde bir Hüseyni beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

II-Yerindeki Bûselik dizisine Hüseyni Aşirân perdesinde Hüseyni beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

d-Güçlüsü: Hüseyni perdesidir. Bu perdede I.şekil dizide Hüseyni’li, II.şekil dizide ise Kürdi’li yarım karar yapılır.

e-Asma Karar Perdeleri: Nevâ perdesinde nâdiren Bûselik’li asma karar yapılır. Bâzı eserlerde Nevâ’da Hicaz’lı, Çargâh’da Nikriz’li kalışlar görülüyor ki II.şekil Bûselik Aşirân’daki yerinde Bûselik dizisinin gereğidir. Çargâh perdesinde Çargâh çeşnili, Dügâh perdesinde Bûselik’li asma kararlar yapılır. Yine Dügâh perdesinde Hicaz, Rast perdesinde Nikriz çeşnileri diziye yabancı oldukları hâlde makama renk katmaları bakımından kullanılmaları âdet olmuş gibidir. Ayrıca Rast perdesinde Çargâh çeşnili asma karar yapılabilir. Hüseyni Aşirân perdesindeki Hüseyni beşlisine geçilince, Irak perdesinde Hüseyni makamının ikinci derecesinde asma karar yapar gibi Eksik Ferahnâk beşlisi ile veya Segâh üçlüsü ile asma karar yapılabilir. Bâzı eserlerde Yegâh perdesinde Rast beşlisi ile asma karar yapıldığı görülüyor.

f-Donanımı: I.şekil dizi için fa bakiye diyezi donanıma yazılır. II.şekil dizi için hiçbirşey yazılmasa da olur.

g-Perdelerin T.M.deki isimleri: Pestten tize doğru: Hüseyni Aşirân, Irak, Rast, Dügâh, Bûselik, Çargâh, Nevâ, Hüseyni, Eviç veya Acem, Gerdâniye, Muhayyer, Tiz Bûselik’tir.

h-Yeden’i: Portenin altında re Yegâh perdesidir.

ı-Genişlemesi: Makam, ayrıca geniş çapta genişlememiştir. En fazla Yegâh perdesine Rast beşlisi ile, bâzen de Nikriz beşlisi ile düşülür.

i-Seyir: Güçlü Hüseyni perdesi civârından seyre başlanır. Her iki çeşit dizi için bu perdenin alt ve üstündeki çeşnilerde karışık gezinildikten sonra, güçlü Hüseyni perdesinde yarım karar yapılır. Bu arada gereken yerlerde gerekli asma kararlar da gösterilerek Dügâh perdesine Bûselik çeşnisiyle düşülür. Nihâyet Hüseyni Aşirân perdesindeki Hüseyni beşlisine geçilir ve bu beşli ile Hüseyni Aşirân perdesinde tam karar yapılır.