Sipihr Makamı

a-Durağı:Dügâh perdesidir.

b-Seyri: İnicidir.

c-Dizisi: Hisar makamı dizilerine Küçek makamı dizilerinin eklenmesinden meydana gelmiştir.

d-Güçlüsü: Makamın büyük bir bölümünde Hisar makamı hâkim durumdadır.Bu sebeple Hisar makamının güçlüsü olan Hüseyni perdesi, bu makamın da güçlüsüdür. Üzerinde Zirgüle’li Hicaz çeşnisiyle yarım karar yapılır.

e-Asma Karar Perdeleri: Hisar makamını meydana getiren dizilerden biri yerinde Hüseyni makamı dizisidir. Dolayısiyle Hüseyni makamının asma kararları bu makam için de geçerlidir. Bunlar: Hüseyni’de Uşşak’lı (Hüseyni makamının yarım kararı, aynı zamanda Küçek makamının bir bölümü). Nevâ’da Rast’lı, Çargâh’da Çargâh’lı, Segâh’da Segâh’lı, veya Ferahnâk’lı asma kararlardır. Bunlardan başka Küçek makamına geçildiği zaman da Küçek makamının özellikle Çargâh ve Segâh’daki asma kararları kullanılabilir.

f-Donanımı: Si koma bemol, re bakiye bemol donanıma yazılır. Başlangıç seyrindeki Hisar makamı için gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

g-Genişlemesi: Sipihr makamı yapısı bakımından geniş bir seyir alanına sahip olduğu için ayrıca genişletilmemiştir.

h-Yeden’i: 2.çizgideki sol Rast perdesidir.

ı-Perdelerin T.M.deki isimleri: Pestten tize doğru: Küçek makamı dizisi: Dügâh, Segâh, Çargâh, Hicaz, Dik Hisar, Acem veya Eviç, Gerdâniye, Muhayyer veya Şehnâz, Tiz Segâh veya Tiz Bûselik. Hisar makamı dizisi: Dügâh, Segâh, Çargâh, Nevâ, Hüseyni, Eviç, Gerdâniye veya Nim Şehnâz, Muhayyer ve Tiz Bûselik.

i-Seyir: Hisar makamı ile seyre başlanır. Bu makamda ve Hüseyni üzerindeki bölgede gezinildikten sonra güçlü Hüseyni perdesinde yarım karar yapılır. Hüseyni dizisinde de dolaşılarak Hisar makamı Dügâh perdesinde sonra erdirilir. Daha sonra yerindeki Küçek makamına geçilir. Bu makamda da olduğu gibi asma kararlar ve özellikler belirtilerek dolaşıldıktan sonra, Dügâh perdesinde Sabâ dizisiyle ve çeşnisiyle tam karar yapılır.

II-Yeni Sipihr Makamı

a-Durağı: Dügâh perdesidir.

b-Seyri: İnicidir.

c-Dizisi: Yerindeki Şehnâz makamı dizilerinin bir kısmına yerinde Hicaz makamı dizilerinin eklenmesinden meydana gelmiştir. Şehnâz makamı dizilerinin tamamının kullanıldığı da olur.

d-Güçlüsü: Makamı meydan getiren dizilerin ortak güçlüsü olan Hüseyni perdesidir.

e-Asma Karar Perdeleri: Makamı meydana getiren diğer makamların asma kararları bu makamda da, asma karar görevindedir. Bunlar Hüseyni’de Uşşak’lı, Nevâ’da Rast’lı; eğer Şehnâz makamının dizilerinin tamamı kullanılıyorsa Nim Hicaz ve Dik Kürdi’de çeşnisiz asma kararlarla Hisar makamının Çargâh’da Çargâh’lı, Segâh’da Segâh veya Ferahnâk çeşnili veya Segâh üçlüsüyle yapılan asma kararlıdır. Şehnâz makamının tamamı nâdiren kullanılmıştır.

f-Donanımı: Si için koma bemolü donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

g-Güçlüsü: Makam, yapısı bakımından oldukça geniş bir ses bölgesine sâhiptir. Bu sebeple ayrıca genişlememiştir.

h-Yeden’i: 2.çizgideki sol Rast perdesidir.

ı-Perdelerin T.M.deki isimleri: Bu hususta bk. Şehnâz ve Hisar makamları.

i-Seyir: Yerindeki Şehnâz makamı ile Hüseyni perdesi üzerindeki bölgenin seslerinden seyre başlanır. Bu makamın kullanılan bölgesinde gezinildikten sonra, güçlüde yarım karar yapılır. Daha sonra Hisar makamına geçilir. Bu makamda asma kararlar ve özellikler belirtilerek gezinildikten sonra, Dügâh perdesinde Hüseyni dizi ve çeşnisiyle tam karar yapılır.