Kutbettin Şirazi (1236-1311)

Ziyaeddin Mes’ud Kazarûni’nin oğlu olan Kudbettin 1236 yılında Şiraz’da doğdu. 1311 yılında Tebriz’de öldü. Tıp çalışmalarıyla ünlü bir ailenin çocuğudur. Daha 14 yaşında iken Şiraz hastanesinde tıp çalışmaları yaptığı sırada babasını yitirdi. Öğrenimini tamamlamak için Şam’a amcasının yanına gitti. Burada amcasından ve o dönemin ünlü bilginlerinden genel bilgisini ilerleterek üstün zekâsı ile onun bütün dikkatini üstüne çekti. Tıp, Astronomi, Felsefe ve İslâmi ilimlerde geniş bilgi elde etti. Özellikle “optik” konusunda değerli buluşlar ileri sürdü. Kendisinden önce yaşamış olan bilginlerin eserlerini incelemiştir. Bu sıralarda Nakşiyüddin Tûsi’nin öğrencisi oldu; 1284’e yakın tarihlerde Sivas ve Malatya’da kadılık yaptı. Bir süre İlhanlı Devleti’nin hizmetinde çalışarak elçi olarak Mısır’a gönderildi. Mısır’da bulunduğu yıllarda yazacağı eserler için kaynak topladı. Yaygın ünü dolayısiyle “İranlıların Âlimi” adı ile anılıyor, ilgi ve saygı görüyordu. Çok öğrenci yetiştirmiştir. Hayatının son yıllarında Tebriz’e yerleşerek ömrünün sonuna kadar hadisleri incelemeye koyuldu ve Kur’an-ı Kerim’i tefsir etti. Böyle olmakla birlikte İslâm dininin gereklerini yerine getirmediği, satranç oynadığı, şarabı sevdiği, rebab çaldığı için kınanmıştır.

Uğraştığı konularla ilgili olarak çeşitli eserler yazan Kudbeddin Şirazi, mûsiki tarihimiz için önemli olan yönü, Farsça olarak yazdığı “Dürretü’t-Tâç” adındaki ansiklopedik eserdir. Bu eserin bir bölümü mûsikiye ayrılmıştır. Safiyüddin Abdülmümin ile çağdaştır.

Dr.M.Nazmi Özalp-Türk Musikisi Tarihi kitabından alınmıştır.