Beste Isfahân Makamı

a-Durağı: Irak perdesidir.

b- Seyri: İnici-çıkıcıdır, bâzen çıkıcı olarak da kullanılmıştır.

c-Dizisi: Yerinde Mürekkeb Isfahân makamı dizilerine Irak perdesinde bir Segâh dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. Mürekkeb Isfahân makamı dizisi yerinde Uşşak dörtlüsüne Nevâ perdesinde Bûselik beşlisinin eklenmesinden meydana gelen Beyâti dizisine Dügâh perdesinde Rast dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. Şimdi buna bir de Irak perdesinde Segâh dörtlüsü eklenmektedir.

d-Güçlüsü: Birinci mertebe güçlü Nevâ perdesidir. Bu perdede Bûselik çeşnisiyle makamın yarım kararı yapılır. İkinci mertebe güçlü Dügâh perdesidir. Çünkü Dügâh perdesi hem yerindeki Beyâti dizisinin ve Dügâh perdesindeki Rast dörtlüsünün karar perdesi,, hem de Irak perdesindeki Segâh dörtlüsünün güçlü perdesidir. Bu bakımlardan önem kazanan Dügâh perdesi ikinci mertebe güçlü görevinin almıştır. Dügâh perdesi üzerinde asma kararlar yapılır.

e-Asma Karar Perdeleri: Beste-Isfahân makamının asma kararları Basit ve Mürekkeb (Bileşik) Isfahân makamları gibidir. Çünkü bu makamın önemli bir bölümünü Mürekkeb Isfahân meydana getirmiştir. Beste-Isfahân makamında karakteristik tarafı Segâh ve Acem perdeleri arasında çok gezinip, Segâh perdesinde Isfahân makamındaki gibi sık sık asma kararlar yapması teşkil eder. Segâh perdesinde Segâh ve Eksik Ferahnâk beşlisiyle asma kararlar yapılır, bu perdede önceden incelediğimiz gibi, Segâh üçlüsüyle de asma kararlar yapılır. Beste-Isfahân makamını meydana getiren dizilerden biri, Beyâti makamı dizisi olmasına rağmen, bu makamda Beyâti makamında olduğu gibi, Nevâ’da Hicaz, Çargâh’da Nikriz geçkileri yapılmaz. Dügâh perdesi önemli bir asma karar yeridir. Yerinde Beyâti ve Dügâh’da Rast bu perdede bittiğine göre, bu perde üzerinde Uşşak’lı ve Rast’lı asma kararlar yapılır. Ayrıca Dügâh perdesi Irak perdesindeki Segâh dörtlüsünün güçlüsüdür.

f-Donanımı: Yalnızca si için koma bemolü donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

g-Perdelerin T.M.deki isimleri: Pestten tize doğru: Irak’da Segâh dörtlüsü: Irak, Rast, Dügâh, Segâh. Dügâh’da Rast dörtlüsü: Dügâh, Bûselik, Nim Hicaz, Nevâ. Beyâti dizisi: Dügâh, Segâh, Çargâh, Nevâ, Hüseyni, Acem, Gerdâniye, Muhayyer’dir.

h-Yeden’i: 1.çizgideki bakiye diyezli mi Acem Aşirân perdesidir.

ı-Genişlemesi: Beste-Isfahân makamı çok çeşnili olduğundan ayrıca genişletilmeye gerek duyulmamıştır. Ancak çok lüzumlu olursa yerindeki Beyâti makamı gibi, tizden bir-iki seslik bir genişleme yapılabilir; Yegâh’da Rast’lı düşülebilir.

i-Seyir: Yerindeki Mürekkeb Isfahân makamı ile seyre başlanır. Mürekkeb Isfahân makamının bütün gerekleri yerine getirilerek ve çeşnilerde karışık gezinildikten sonra güçlü Nevâ perdesi üzerinde Bûselik çeşnisiyle yarım karar yapılır. Daha sonra yine karışık gezinilip gerekli yerlerde gerekli asma kararlar da gösterildikten sonra Irak perdesindeki Segâh dörtlüsüne geçilir. Bu dörtlü ile diğer dizilerde karışık olarak gezinilebilir. Nihâyet Irak perdesindeki Segâh dörtlüsüyle Irak perdesinde yedenli tam karar yapılır.